Η εποχή των πόλεων και το ελληνικό παράδοξο

• 6 Οκτ 2017

Στο δημόσιο διάλογο κυριαρχεί πλέον η συζήτηση για επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος. Το ζήτημα αυτό δεν πρέπει να απασχολεί μόνο την κεντρική εξουσία αλλά όλους τους φορείς του κράτους, ακόμα και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Το ζήτημα αυτό δεν πρέπει να απασχολεί μόνο την κεντρική εξουσία αλλά όλους τους φορείς του κράτους, ακόμα και την τοπική αυτοδιοίκηση.

Διεθνώς έχει ανοίξει ευρύς διάλογος σχετικά με το ρόλο που μπορεί να έχει η «πόλις» στα δημόσια πράγματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ιδρύσει το project Υγειών Πόλεων (δείτε εδώ), άλλοι διεθνείς φορείς μιλούν για τις καινοτόμες πόλεις (δείτε εδώ), ενώ τα Ηνωμένα Έθνη και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν κάνει μελέτες σχετικά με τις ανταγωνιστικές πόλεις. Απο την παράθεση αυτών των παραδειγμάτων βλέπουμε οτι το κέντρο βάρους φεύγει απο τις χώρες και πηγαίνει στις πόλεις.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτός είναι απλός: το 2030 στις πόλεις θα ζει το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ σήμερα στις πόλεις παράγεται το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ! Μοιραία λοιπόν το κέντρο ενδιαφέροντος δεν είναι πλέον οι χώρες, αλλά οι πόλεις. Συνεπώς αν οι πόλεις αναπτυχθούν θα αναπτυχθούν και οι εθνικές οικονομίες.

Σε διεθνές επίπεδο για να επιτευχθεί η αυτόνομη ανάπτυξη των πόλεων, οι κεντρικές κυβερνήσεις παρέχουν υψηλούς βαθμούς ελευθερίας. Αποκεντρώνουν αρμοδιότητες και πόρους, ανεξαρτητοποιούν τους θεσμούς διακυβέρνησης και βοηθούν στην ανάπτυξη συνεργιών (clustering) των πόλεων αλλά και των φορέων τους. Όπως γίνεται αντιληπτό, κρίσιμος σε αυτή τη διαδικασία είναι ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα.

Το ελληνικό παράδοξο

Ενώ είμαστε οι πρώτοι που στηρίχθηκαν στην ανάπτυξη της πόλις, σταδιακά περάσαμε σε ένα πιο συγκεντρωτικό και γραφειοκρατικό μοντέλο. Το κατεστημένο αυτό μοντέλο εμποδίζει την αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων και έτσι η πολυπόθητη εθνική ανάπτυξη καθίσταται δυσχερέστερη.

 Θα μπορούσε λοιπόν η συζήτηση για τις θεσμικές αλλαγές στην αυτοδιοίκηση να γινόταν και υπο αυτό το πρίσμα: να δούμε την αυτοδιοίκηση ως μέρος της Ελλάδας του 2030 αλλά και μέρος ενός κόσμου που αλλάζει ταχύτατα. Σε έναν κόσμο που οι πόλεις θα έχουν κυρίαρχο ρόλο και κατά συνέπεια θα πρέπει να έχουν ευελιξία και περισσότερη αυτονομία. Μέχρι τότε, εμείς ίσως ακόμα να προτάσσουμε ως σημαντικότερο το θέμα του εκλογικού συστήματος των αυτοδιοικητικών εκλογών!