Ομιλία στο Biomedicine, Bioinformatics & Biotechnology Forum
Κυρία Υφυπουργέ,
Κυρίες και κύριοι, μέλη της οργανωτικής επιτροπής,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Θα ήθελα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση να παρευρεθώ και να απευθυνθώ στο ακροατήριο ενός φόρουμ που θα διαπραγματευτεί ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, αυτό της ενίσχυσης της συνεργασίας της βιοϊατρικής έρευνας με τη Βιομηχανία.
Και θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους αυτή. Να ανοίξουν ένα διάλογο για ένα ζήτημα το οποίο είναι στην προτεραιότητα του Υπουργείου μας ενόψει της κατάθεσης της Εθνικής Στρατηγικής για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία.
Κυρίες και κύριοι
Δεν πάει πολύς καιρός, μόλις ένας μήνα, από την ώρα που έκανα μια προσωρινή παύση στην ερευνητική μου δραστηριότητα. Συνεχίζω όμως να εργάζομαι για την ενίσχυση του χώρου, από μια άλλη θέση, αυτή του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας. Με την αρμόδια Υφυπουργό κυρία Ράπτη, που σήμερα τιμά με την παρουσία της το Συνέδριο σας, έχουμε ήδη ξεκινήσει μια εποικοδομητική συνεργασία. Μέσα στο Εργαστήριο, όλα αυτά τα χρόνια με απασχόλησε πολλές φορές το πως θα βρούμε τρόπους να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας με τη Βιομηχανία. Πως θα το κάνουμε με ένα συγκροτημένο τρόπο και πως θα συνενώσουμε τις ανάγκες μας.
Από την άλλη, πολλές φορές αναρωτήθηκα αν και πως αυτό που ερευνούμε και ίσως ανακαλύπτουμε θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην κλινική πράξη. Θυμάμαι εκείνη τη φορά που αναπτύξαμε έναν πολύ φθηνότερο και αποτελεσματικότερο καθετήρα για χορηγήσεις ραδιοφαρμάκου σε προκλινικές δυναμικές απεικονίσεις PET/CT. Όταν ρωτήσαμε για το πως μπορούμε να κάνουμε αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, η διαδικασία μας φάνηκε ανυπέρβλητη. Δεν είχαμε καμία βοήθεια. Έτσι δεν αιτηθήκαμε ποτέ. Χάσαμε λοιπόν την ευκαιρία να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Να βάλουμε μια βάση για να διερευνήσουμε αυτή τη σύνδεση, της βασικής με την εφαρμοσμένη έρευνα και τελικά αυτή την προσωπική εμπειρία την κουβαλάω ακόμα μέσα μου.
Ξέρω από την άλλη περιπτώσεις συναδέλφων που έχουν κάνει, υπό δύσκολες συνθήκες, με επιτυχία αυτό το βήμα, αλλά ξέρω και πολλές άλλες περιπτώσεις που το βήμα, έστω και αν υπάρχουν οι καλές επιστημονικές προϋποθέσεις, δε γίνεται και σε αυτό θα πρέπει να επικεντρωθούμε. Το πως δηλαδή θα δημιουργήσουμε το υπόστρωμα ώστε αυτή η σύνδεση και συνεργασία να γίνεται πιο συχνά, πιο οργανωμένα και τελικά πιο αποτελεσματικά.
Πολλές φορές όταν βρίσκομαι σε συνέδρια και συζητώ με συναδέλφους από το εξωτερικό, κατανοώ που υστερούμε. Εμείς εδώ στην Ελλάδα παλεύουμε να λύσουμε ζητήματα της επιστημονικής καθημερινότητας που σε άλλες χώρες είναι λυμένα. Και που τελικά αυτά τα προβλήματα μας κρατάνε πιο πίσω, ενώ μπορούμε να πάμε πιο γρήγορα μπροστά.
Κυρίες και Κύριοι,
Τα χρόνια αυτά η ελληνική κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να λύσει πολλά από αυτά τα προβλήματα. Είναι προφανές ότι δεν τα έχουμε καταφέρει όλα και πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα. Ενδεικτικά, θα ήθελα να αναφέρω πως τα τελευταία χρόνια κάναμε βήματα μπροστά με ενέργειες όπως:
- Τη σύσταση νέου Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ).
- Την προκήρυξη πάνω από 150 νέων θέσεων εργασίας στους Ερευνητικούς και Τεχνολογικούς φορείς.
- Με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προχωράμε στην αναβάθμιση των υποδομών των Ερευνητικών Κέντρων
- Νομοθετήθηκαν τα ισχυρότερα - σε επίπεδο ΕΕ - κίνητρα υπερέκπτωσης δαπανών προς επιχειρήσεις για δαπάνες Ε&Α
⁃ Προκηρύξαμε προγράμματα συνεργασίας Επιχειρήσεων και Επιστημονικών φορέων, όπως το “Ερευνω-Καινοτομώ”
⁃ Νομοθετήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας Τεχνοβλαστών στα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια
⁃ Αναζωογονήθηκε η λειτουργία των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας
⁃ Δημιουργούνται φυσικοί χώροι καινοτομίας, όπως το ThessIntec
- Θεσμοθετήσαμε το Elevate Greece και χαρτογραφήσαμε το οικοσύστημα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, και τελικά
Η αύξηση, κατά 20%, των δαπανών για έρευνα και καινοτομία την 4ετία 2019-2023, έχουν δημιουργήσει καλύτερες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του χώρου, αλλά και για τη σύνδεση της βασικής με την εφαρμοσμένη έρευνα.
Παρά τις θετικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, πρέπει να μην παραβλέπουμε που υστερούμε.
Ο αριθμός των δημοσιεύσεων στη χώρα μας είναι, κατά κεφαλή, από τους υψηλότερους στην ΕΕ και η συμμετοχή των πανεπιστημίων και των ερευνητικών μας κέντρων σε ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα, ιδιαίτερα αξιοσημείωτη. Από την άλλη, ο αριθμός των πατεντών μας είναι πολύ χαμηλός και αυτό τελικά δείχνει ότι η μετατροπή της ερευνητικής γνώσης σε καινοτόμα εφαρμογή, πάσχει. Επίσης, παρά την αύξηση των τελευταίων ετών, οι ιδιωτικές δαπάνες για την έρευνα είναι ακόμη χαμηλές, μόλις το 50% του συνόλου, όταν ο στόχος είναι να φτάσουμε αρκετά παραπάνω.
Τα γεγονότα αυτό οφείλουμε να μην το αντιμετωπίσουμε μοιρολατρικά. Οφείλουμε να τα εξετάσουμε σφαιρικά, να δούμε καλές πρακτικές άλλων χωρών και να προσπαθήσουμε να τα αλλάξουμε. Στη σημερινή εποχή οι επιστήμονες έχουμε ένα πλεονέκτημα. Έχει παρέλθει η εποχή των εμπνευσμένων επιχειρηματιών που ξεκινούσαν με όραμα να φτιάξουν καινοτόμα προϊόντα και να αλλάξουν τον κόσμο. Έχουν λιγοστέψει εκείνοι οι οραματιστές που δούλεψαν από το μηδέν και έστησαν μεγάλες εταιρίες.
Σήμερα οι παραγωγικές εταιρίες διοικούνται από επαγγελματικά στελέχη που βλέπουν μόνο αριθμούς. Που ίσως να στερούνται έμπνευσης ή και ακόμα γνώσης για την γκάμα των προϊόντων ή των υπηρεσιών των εταιριών που ηγούνται. Από την άλλη, η έρευνα έχει γίνει πιο δύσκολη και πιο απαιτητική. Θέλει αφοσιωμένους ανθρώπους και χρειάζεται ακριβές υποδομές. Δεν είναι εύκολο να αναπτύσσονται τέτοια Κέντρα.
Άρα η γνώση, η καινοτόμα ιδέα, η φαντασία και η έμπνευση που θα οδηγήσει σε νέα προϊόντα και στοχευμένες λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα είναι αρκετά πιο πιθανό να ξεπηδήσουν από τον Ερευνητή. Το ζήτημα είναι να μην μείνουν στο εργαστήριο, να μπορέσουν να διαχυθούν και να μετασχηματισθούν. Να μετουσιωθούν σε προϊόντα και από την άλλη, η νέα γνώση που θα παραχθεί να βοηθήσει να εκπαιδευθούν οι νέες γενιές επιστημόνων.
Η ΒιοΚαινοτόμα Ελλάδα, όπως είναι το όνομα του οργανισμού που διοργανώνει το συνέδριο είναι μια υπόθεση που αφορά όλους και που τελικά μπορεί να συντελέσει σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, που μπορεί να δώσει προοπτική σε ολόκληρη την κοινωνία ώστε να μπορούμε να πούμε πως η Καινοτομία είναι μια υπόθεση που πρέπει να είναι κοινή για όλους. Η Καινοτομία όμως δε διατάσσεται. Αναπτύσσεται στα κατάλληλα περιβάλλοντα. Και ένα τέτοιο περιβάλλον προϋποθέτει συνεργασίες, καλή επικοινωνία και τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών ώστε πολλοί και διαφορετικοί φορείς και επιχειρήσεις να βρεθούν μαζί, να ωσμωθούν και να δημιουργήσουν.
Αγαπητοί συνάδελφοι
Η διαδικασία που μόλις περιέγραψα δεν αφορά μόνο την επιστήμη και την επιχειρηματικότητα. Αφορά και την πολιτική. Πρέπει να συνεργαζόμαστε, να ανταλλάζουμε ιδέες ώστε να εφαρμόζουμε σωστές πολιτικές. Θέλω λοιπόν να σας διαβεβαιώσω πως η πόρτα του γραφείου μου θα είναι μονίμως ανοιχτή στους συναδέλφους που θα ήθελαν να συμβάλουν με απόψεις και ιδέες σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά θα επιδιώξω κι εγώ το διάλογο με όλους τους φορείς της ερευνητικής και επιστημονικής κοινότητας. Όπως είπα και στην αρχή, βρίσκομαι λίγο καιρό στη θέση του Γενικού Γραμματέα. Από την πρώτη μέρα όμως ενημερώνομαι για όλα τα τρέχοντα ζητήματα και ήδη με την Υφυπουργό σχεδιάζουμε το πλάνο δράσης, έχοντας θέσει τις πρώτες προτεραιότητες μας. Μερικές απο αυτές αφορούν το θέμα του Συνεδρίου και θα σας τις παραθέσω.
Πρέπει καταρχάς να ολοκληρώσουμε την Εθνική Στρατηγική για την Έρευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και την Καινοτομία και η οποία θα γίνει αντικείμενο διαβούλευσης. Επιθυμία μας είναι να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο που θα δώσει τη δυνατότητα σε όλους να εργαζόμαστε γνωρίζοντας τους εθνικούς στόχους και επιδιώκοντας την εκπλήρωση τους. Πρέπει να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε όλα τα έργα που είναι ενταγμένα στο ΤΑΑ και να δώσουμε έμφαση στις εμβληματικές δράσεις που στοχεύουν στη σύνδεση του επιστημονικού και του παραγωγικού ιστού. Πρέπει να ολοκληρώσουμε τη δράση για τη λειτουργία των Κέντρων Ικανοτήτων. Υπο την εποπτεία του ΕΣΕΤΕΚ να υλοποιηθεί η αξιολόγηση των ερευνητικών ινστιτούτων και να σχεδιάσουμε το πρόγραμμα επιβράβευσης των ινστιτούτων που διακρίνονται. Να ενισχύσουμε το Elevate Greece ώστε να συμβάλλει στην ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Να κλείσουμε γρήγορα τις χρηματοδοτήσεις προγραμμάτων που είναι στο τέλος τους και, Φυσικά να δούμε όλα τα θέματα που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό των ερευνητικών κέντρων της χώρας μας.
Όσο το έργο μας προχωρά, θα έχουμε να πούμε ακόμη περισσότερα και φυσικά να συζητάμε μεταξύ μας. Γιατί κάθε σκέψη σας και ιδέα, για εμάς είναι πολύτιμη για την επίλυση των προβλημάτων. Θα ήθελα και πάλι να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση και όλους εσάς για την προσοχή.
Καλή επιτυχία στο συνέδριο σας. Καλή επιτυχία στην κοινή μας προσπάθεια!
